دیابت چیست؟
دیابت یک بیماری مزمن است که یا زمانی رخ می دهد که لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی کند یا زمانی که بدن نمی تواند به طور موثر از انسولین تولید شده استفاده کند. انسولین هورمونی است که قند خون را تنظیم می کند. هایپرگلیسمی که افزایش قند خون یا افزایش قند خون نیز نامیده می شود، یکی از عوارض رایج دیابت کنترل نشده است و به مرور زمان منجر به آسیب جدی به بسیاری از سیستم های بدن، به ویژه اعصاب و رگ های خونی می شود.
در سال 2014، 8.5 درصد از بزرگسالان 18 سال و بالاتر به دیابت مبتلا بودند. در سال 2019، دیابت عامل مستقیم مرگ 1.5 میلیون نفر بود و 48 درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از دیابت قبل از 70 سالگی رخ داده است. 460000 مرگ دیگر ناشی از بیماری کلیوی ناشی از دیابت بوده است و افزایش قند خون باعث حدود 20 درصد مرگ و میرهای قلبی عروقی می شود.
به طور کلی دیابت به سه نوع کلی تقسیم می‌شود:
- نوع یک
- نوع دو
- بارداری
دیابت نوع 1:
بیماران دیابتی نوع I نقصی در ترشح انسولین از جزایر لانگر هانس در پانکراس دارند. دیابت نوع یک زمانی دیابت وابسته به انسولین یا دیابت نوجوانان نامیده می شد.
اما می تواند در هر سنی ایجاد شود. اگر دیابت نوع 1 دارید، پانکراس شما انسولین تولید نمی کند یا انسولین بسیار کمی تولید می کند.
انسولین به قند خون کمک می کند تا برای استفاده به عنوان انرژی وارد سلول های بدن شما شود.
. بدون انسولین، قند خون نمی تواند وارد سلول ها شود و در جریان خون تجمع می یابد. قند خون بالا برای بدن مضر است و بسیاری از علائم و عوارض دیابت را ایجاد می کند.
دیابت نوع یک زمانی دیابت وابسته به انسولین یا دیابت نوجوانان نامیده می شد، اما می تواند در هر سنی ایجاد شود.
پیشگیری از دیابت نوع1:
پیروی از توصیه های پزشک برای داشتن یک سبک زندگی سالم.
کنترل قند خون
انجام معاینات منظم سلامت
چه چیزی باعث دیابت نوع 1 می شود؟
تصور می شود دیابت نوع 1 ناشی از یک واکنش خود ایمنی است (بدن به اشتباه به خود حمله می کند). این واکنش باعث از بین رفتن سلول های پانکراس می شود که انسولین تولید می کنند که سلول های بتا نامیده می شوند. این روند می تواند برای ماه ها یا سال ها قبل از ظهور علائم ادامه یابد.
برخی از افراد دارای ژن‌های خاصی هستند (ویژگی‌هایی که از والدین به فرزند منتقل می‌شود) که احتمال ابتلای آنها به دیابت نوع 1 را افزایش می‌دهد. با این حال، بسیاری از آنها حتی اگر این ژن‌ها را داشته باشند، دیگر به دیابت نوع 1 مبتلا نمی‌شوند. یک محرک در محیط، مانند ویروس، ممکن است در ایجاد دیابت نوع 1 نیز نقش داشته باشد. رژیم غذایی و عادات سبک زندگی باعث دیابت نوع 1 نمی شود.
علائم و عوامل خطر دیابت نوع 1:
ممکن است ماه ها یا سال ها طول بکشد تا علائم دیابت نوع 1 مشخص شود. علائم دیابت نوع 1 می تواند تنها در چند هفته یا چند ماه ظاهر شود. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، می توانند شدید باشند.
برخی از علائم دیابت نوع 1 مشابه علائم سایر شرایط سلامتی است. حدس نزن! اگر فکر می کنید ممکن است دیابت نوع 1 داشته باشید، برای آزمایش قند خون به پزشک مراجعه کنید. دیابت درمان نشده می تواند منجر به مشکلات سلامتی بسیار جدی و حتی کشنده شود.
عوامل خطر برای دیابت نوع 1 به اندازه پیش دیابت و دیابت نوع 2 مشخص نیست. با این حال، مطالعات نشان می دهد که سابقه خانوادگی نقش مهمی را ایفا می کند.
ازمایش دیابت نوع 1:
یک آزمایش خون ساده به شما اطلاع می دهد که آیا دیابت دارید. اگر در نمایشگاه بهداشت یا داروخانه آزمایش شده‌اید، در کلینیک یا مطب پزشک پیگیری کنید. به این ترتیب مطمئن خواهید شد که نتایج دقیق هستند.
اگر پزشک شما فکر می کند که شما به دیابت نوع 1 مبتلا هستید، ممکن است خون شما برای آنتی بادی های خودکار نیز آزمایش شود. این مواد نشان می‌دهند که بدن شما به خود حمله می‌کند و اغلب با دیابت نوع 1 یافت می‌شود اما در نوع 2 وجود ندارد. ممکن است ادرار خود را برای کتون نیز آزمایش کنید. کتون ها زمانی تولید می شوند که بدن برای تامین انرژی، چربی می سوزاند. وجود کتون در ادرار نشان دهنده دیابت نوع 1 به جای دیابت نوع 2 است.
برای والدین:
اگر فرزند شما دیابت نوع 1 دارد – به خصوص یک کودک خردسال – شما مراقبت از دیابت را به صورت روزانه انجام خواهید داد. مراقبت روزانه شامل سرو غذاهای سالم، تزریق انسولین و مراقبت و درمان هیپوگلیسمی (قند خون پایین) خواهد بود. همچنین باید با تیم مراقبت بهداشتی فرزندتان در تماس باشید. آنها به شما در درک برنامه درمانی و چگونگی کمک به سلامت فرزندتان کمک خواهند کرد.
دیابت نوع2:
در بیماران دیابت نوع II، سلولهای چربی به حداکثر خود می رسند محدودیت ذخیره چربی و در نتیجه حساسیت آنها به تحریک انسولین باید با بازخورد منفی سرکوب شود. در چنین حالتی، یک مصرف دوز زیاد انسولین باعث کاهش گلوکز خون نمی شود سطح کارآمد. مهار فارماکولوژیک بازخورد منفی در حین مصرف مزمن، سطح گلوکز خون را به طور موثر کاهش می دهد ممکن است. بار سنگینی بر روی سلول های چربی در بیماران وارد کند.
از سوی دیگر، مهار بازجذب لوله ای گلوکز می تواند برای مدت طولانی موثر باشد. درمان طولانی مدت برای کاهش سطح گلوکز خون، در حالی که این درمان ممکن است باعث هیپوگلیسمی یا عفونت باکتریایی در اندام دفعی شود.
علائم دیابت عبارتند از:
علائم دیابت ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد. در دیابت نوع 2، علائم می تواند خفیف باشد و ممکن است سال ها طول بکشد تا متوجه شوند.
- احساس تشنگی شدید
- نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول
- تاری دید
- احساس خستگی
- کاهش وزن ناخواسته
عوارض دیابت:
با گذشت زمان، دیابت می تواند به رگ های خونی در قلب، چشم ها، کلیه ها و اعصاب آسیب برساند.
افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر مشکلات سلامتی از جمله حمله قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیوی هستند.
دیابت با آسیب رساندن به رگ های خونی چشم می تواند باعث از دست دادن دائمی بینایی شود.
بسیاری از افراد مبتلا به دیابت به دلیل آسیب عصبی و جریان خون ضعیف در پاهای خود دچار مشکل می شوند. این می تواند باعث زخم پا شود و ممکن است منجر به قطع عضو شود.
تشخیص و درمان به موقع دیابت:
اگرچه شباهت های زیادی بین دیابت نوع 1 و 2 وجود دارد، اما علت هر کدام بسیار متفاوت است. و درمان معمولاً کاملاً متفاوت است. برخی از افراد، به ویژه بزرگسالانی که به تازگی دیابت نوع 1 تشخیص داده شده است، ممکن است علائمی مشابه دیابت نوع 2 داشته باشند و این همپوشانی بین انواع می تواند گیج کننده باشد. تست خطر ما را انجام دهید تا متوجه شوید که آیا در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستید یا خیر.
مدیریت دیابت:
برخلاف بسیاری از شرایط سلامتی، دیابت عمدتا توسط شما و با حمایت تیم مراقبت های بهداشتی شما مدیریت می شود:
دکتر مراقبت های اولیه
دکتر پا
دندانپزشک
چشم پزشک
متخصص تغذیه ثبت شده
مربی دیابت
دیابت بارداری:
نوعی دیابت است که تنها طی بارداری ایجاد می‌شود و سطح قند خون بیش از حد افزایش پیدا می‌کند. این عارضه معمولا در اواسط بارداری بین ۲۴ تا ۲۸ هفتگی ایجاد می‌شود.
ابتلا در بارداری به این معنی نیست که قبل از بارداری نیز به این عارضه مبتلا بوده‌اید. این حالت تنها به دلیل بارداری است و به قبل از آن مرتبط نمی‌شود. افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ هستند، مشکلات متفاوتی را تجربه می‌کنند.
علت ایجاد دیابت بارداری:
هورمونی به نام انسولین قند غذا را تجزیه کرده و انرژی آن را به سلولهای بدن می‌رساند. انسولین میزان گلوکز خون را در سطح نرمال نگه می‌دارد.
اگر انسولین در بدن به درستی عمل نکند یا به اندازه کافی در بدن وجود نداشته باشد، قند در خون تجمع پیدا کرده و منجر این بیماری می‌شود.
در زمان بارداری هورمون‌ها در عملکرد انسولین اختلال ایجاد می‌کند. آنطور که باید انسولین قند خون را در بدن تنظیم نمی‌کند و منجر به دیابت بارداری می‌شود.
همچنین اضافه وزن به‌طوری که شاخص توده بدنی بیشتر از ۲۵ و ژن این عارضه را داشته باشید، می‌تواند در ابتلا به این عارضه بسیار نقش مهمی داشته باشد.
مهم‌ترین اصلِ پیشگیری، کاهش وزن قبل از اقدام به بارداری (در صورت ابتلا به اضافۀ وزن) و نیز انجام آزمایشات به موقع غربالگری دیابت در مادر است.
ترک سیگار، استفاده از رژیم غذایی مناسب، ورزش و تحرک کافی از جمله راه‌حل‌های مؤثر در پیشگیری از این عارضه هستند
حقایق کلیدی دیابت:
تعداد افراد مبتلا به این بیماری از 108 میلیون در سال 1980 به 422 میلیون در سال 2014 رسید. شیوع در کشورهای با درآمد پایین و متوسط با سرعت بیشتری نسبت به کشورهای با درآمد بالا افزایش یافته است.
دیابت عامل اصلی نابینایی، نارسایی کلیه، حملات قلبی، سکته مغزی و قطع اندام تحتانی است.
بین سال های 2000 تا 2019، عامل افزایش 3 درصدی مرگ ومیز بوده.
در سال 2019، دیابت و بیماری کلیوی ناشی از ان باعث مرگ 2 میلیون نفر شد.
رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، حفظ وزن طبیعی بدن و پرهیز از مصرف دخانیات راه هایی برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.
این بیماری را می توان با رژیم غذایی، فعالیت بدنی، دارو و غربالگری و درمان منظم عوارض درمان کرد و از عواقب آن جلوگیری کرد یا به تأخیر انداخت.
استفاده از تست قند خون برای اندازگیری میزان کربوهیدرات خون:
اگر شما دیابت داشته باشید مجبورید بنا به توصیه پزشکان هر چند وقت یک بار برای اندازه گیری قند خونتان به آزمایشگاه بروید.
این آزمایش خون میزان قند خون شما را نشان خواهد داد. ولی راه ساده تری هم برای اندازه گیری قند خون وجود دارد و آن خرید یکی از همین دستگاه های اندازه گیری میزان قند خون در منزل است. گلوکومترهایی که در بازار وجود دارند دستگاه های پزشکی هستند که میزان تقریبی قند خون شما را نشان می دهند.
نتیجه گیری:
از هر 20 هموطن یک نفر مبتلا به دیابت است که نصف این افراد از بیماری خود مطلع نیستند. در جهان هر 10 ثانیه یک نفر به دلیل عدم اگاهی از علائم دیابت و روش های کنترل ان جان خود را از دست می دهند و هر 30 ثانیه نیز یک نفر در جهان به دلیل نداشتن اگاهی از بیمار دیابت پای خود را برای همیشه می بازد تحقیقات نشان می دهد که از میان جمعیت با سنین 25 تا 79 سال هموطن، 4/5 میلیون نفر مبتلا به دیابت وجود دارد و از بین هر 4 فرد از بیماران دیابتی یک فرد نمی داند که به دیابت مبتلا است
