تراکستومی:
تراکستومی روشی است برای کمک به رسیدن هوا و اکسیژن به ریه ها با ایجاد سوراخی در نای از خارج گردن است.
تراکوستومی یک گذرگاه هوا را برای کمک به تنفس در زمانی که مسیر معمول برای تنفس به نحوی مسدود یا کاهش یافته است، فراهم می کند. تراکوستومی اغلب زمانی مورد نیاز است که مشکلات سلامتی نیاز به استفاده طولانی مدت از دستگاه (ونتیلاتور) برای کمک به تنفس داشته باشد. در موارد نادر، تراکستومی اورژانسی زمانی انجام می شود که راه هوایی به طور ناگهانی مسدود شود، این مسدودی فوری در هنگام آسیب های تروماتیک به صورت و بدن رخ می دهد.
زمانی که تراکستومی مورد نیاز نباشد، این مسیر با جراحی بسته میشود. برای برخی افراد تراکستومی دائمی است.
چه کسی ممکن است نیاز به تراکستومی داشته باشد؟
تمام تراکستومی ها برای رفع کمبود هوا به ریه ها انجام می شود. تراکستومی اورژانسی ممکن است بر روی فردی با بیماری حاد یا آسیب تروماتیک که راه هوایی او را مسدود می کند انجام شود.
فردی که دارای بیماری مزمن است، مانند شرایطی که راه هوایی را مسدود می کند یا عضلات تنفسی را فلج می کند، ممکن است تراکستومی را به عنوان یک روش انتخابی انجام دهد. لوله تراشه می تواند تنفس را آسان تر کند. برای برخی از افرادی که تحت تهویه مکانیکی هستند یا تحت مراقبتهای ویژه هستند، تحمل تراکستومی آسانتر است و به داروهای آرامبخش کمتری نسبت به قرار دادن لوله داخل تراشه در گلو نیاز دارد.
سه دلیل رایج برای انجام تراکستومی عبارتند از:
- وابستگی طولانی مدت به ونتیلاتور برای تنفس
- برای دور زدن راه هوایی فوقانی مسدود شده
- برای تمیز کردن و خارج کردن ترشحات از راه هوایی

میتوانید راهکارهایی برای کاهش خطر عفونتهای محیطی در تراکستومی بیان کنید؟
بله، در واقع کاهش خطر عفونتهای محیطی در بیماران تراکستومی شده یکی از موارد مهمی است که باید در نظر گرفته شود. در ادامه چند راهکار برای کاهش خطر عفونتهای محیطی در تراکستومی بیان میشود:
1- رعایت بهداشت دست: شستن دستها با آب و صابون به شدت کمک می کند تا باکتری ها و ویروس های مخرب روی دستان ما از بین بروند. همچنین، استفاده از اسپری ضدعفونی کننده و باز کردن و بستن لوله تنفسی توسط پرستاران و مراقبین باید با دقت و با رعایت قوانین بهداشت و ایمنی انجام شود.
2- تمیزی و مراقبت از محیط: تمیزی محیط، به عنوان یکی از موارد مهم در کاهش خطر عفونتهای محیطی، بسیار مهم است. لازم است که محیط تراکستومی و لوازم مورد استفاده (مانند لوله تنفسی، پوشش تراکستومی و …) بطور دورهای و با مواد ضدعفونی کننده تمیز شوند.
3- دسترسی به لوازم ضدعفونی: همواره باید از دسترسی به لوازم ضدعفونی مانند ماسک، دستکش، ضدعفونی کننده و غیره برای پرستاران و مراقبین اطمینان حاصل شود.
4- تعویض و تمیز کردن پوشش تراکستومی: پوشش تراکستومی باید به دورههای منظم تعویض شود و پوشش تازه با مواد ضدعفونی کننده تمیز شود.
5- رعایت تجهیزات و محیط مناسب و ایمن: محیط اطراف بیمار و تجهیزات مورد استفاده باید همواره در حالتی باشند که خطر عفونتهای محیطی را کاهش دهند. به عنوان مثال، تجهیزات مورد استفاده در تراکستومی باید در شرایط ایمن و ضدعفونی شده قرار داشته باشند.
6- پیگیری و مراقبت پزشکی: پزشک باید به دورههای منظم برای بیمارانی که تحت تراکستومی قرار گرفتهاند، بررسیهای ویژه انجام دهد و در صورت وجود هرگونه نشانهای از عفونت، درمان لازم را تجویز کند.
به طور کلی، رعایت بهداشت دست، تمیزی و مراقبت از محیط، دسترسی به لوازم ضدعفونی، تعویض و تمیز کردن پوشش تراکستومی، رعایت تجهیزات و محیط مناسب و ایمن و پیگیری و مراقبت پزشکی مواردی هستند که میتوانند به کاهش خطر عفونتهای محیطی در بیماران تراکستومی شده کمک کنند.
انواع تراکستومی از لحاظ نوع عمل:
تراکستومی یک عمل جراحی است که در آن یک اتصال مستقیم بین دستگاه گوارش یا دستگاه تنفس با بیرون از بدن ایجاد میشود. این اتصال به صورت یک پوسته کوچک یا سوراخ در شکم یا گلوی بیمار انجام میشود. تراکستومی به دلیل شرایط مختلفی مانند سرطان، بیماریهای عفونی، ضایعات ناشی از آسیب، آسیبهای نخاعی و … انجام میشود.
انواع تراکستومی عبارتند از:
1- تراکستومی گوارشی: در این نوع تراکستومی، یک اتصال مستقیم بین دستگاه گوارش و سوراخ در شکم ایجاد میشود. این نوع تراکستومی در بیمارانی که به دلیل بیماریهایی مانند آسیب های نخاعی، سرطان، بیماری های التهابی روده و … نمی توانند مدفوع خود را در دستگاه گوارش خود ذخیره کنند، استفاده میشود.
2- تراکستومی تنفسی: در این نوع تراکستومی، یک اتصال مستقیم بین دستگاه تنفس و سوراخ در گلوی بیمار ایجاد میشود. این نوع تراکستومی در بیمارانی که به دلیل بیماریهایی مانند آسیب های نخاعی، بیماری های تنفسی خطرناک، سرطان در نزدیکی دستگاه تنفسی و … نمی توانند به طور طبیعی تنفس کنند، استفاده میشود.
3- تراکستومی ادراری: در این نوع تراکستومی، یک اتصال مستقیم بین دستگاه ادراری و سوراخ در شکم ایجاد میشود. این نوع تراکستومی در بیمارانی که به دلیل بیماریهایی مانند سرطان، آسیب های نخاعی، بیماری های التهابی ادراری و … نمی توانند به طور طبیعی ادرار کنند، استفاده میشود.
4- تراکستومی مخاطی: در این نوع تراکستومی، یک اتصال مستقیم بین سیستم تنفسی یا گوارش و سوراخ در پوست بیمار ایجاد میشود. این نوع تراکستومی در بیمارانی که به دلیل بیماریهایی مانند مشکلات حرکتی مخاط، بیماری های التهابی و خونریزی های مخاطی، نیاز به دفع مخاط بیشتر دارند، استفاده میشود.
به طور کلی، تعیین نوع تراکستومی بستگی به نوع بیماری و شرایط بیمار دارد و توسط پزشک معالج تعیین میشود.

تراکستومی های سیلیکونی نظیر سری FEN برند شایلی:
“tracheostomy Shiley”
تراکستومی شایلی یک نوع تراکستومی است که در آن از یک لوله تنفسی به نام “تراکی شایلی” استفاده میشود. این لوله تنفسی دارای یک شیاری است که به دستگاه تنفسی بیمار متصل شده و از طریق آن، هوا به ریهها منتقل میشود. تراکستومی شایلی برای بیمارانی که به دلیل بیماریهای تنفسی مانند بیماریهای خفیف تا شدید ریه، نارسایی تنفسی، بیماریهای عضلانی و عصبی و… نیاز به دستگاه تنفسی دارند، استفاده میشود.
تراکستومی شایلی، به دلیل اینکه از یک لوله تنفسی خاص استفاده میکند، برای بیمارانی که به طور موقت یا دائمی نیاز به دستگاه تنفسی دارند، مناسب است. همچنین، این روش به دلیل اینکه لوله تنفسی درون بدن بیمار قرار دارد، برای بیمارانی که به تازگی عمل جراحی در ناحیه شکم یا لگن داشتهاند، مناسب است. این روش امکان تنفس بهتر و کاهش خطر عفونت را برای بیمار فراهم میکند.
در تراکستومی شایلی، لوله تنفسی به طور معمول از طریق یک سوراخ کوچک در ناحیه گردن وارد بدن بیمار میشود. این روش به دلیل اینکه لوله تنفسی در ناحیه گردن قرار دارد، به بیماران امکان میدهد که به طور طبیعی بخشی از کارهای روزمره خود را انجام دهند. همچنین، به دلیل استفاده از لوله تنفسی خاص، این روش برای کنترل و مدیریت تنفس بیماران بسیار موثر است.
تراکستومی tracheostomy metal:
تراکستومی فلزی (Tracheostomy metal) یک نوع تراکستومی است که در آن از یک لوله فلزی به عنوان لوله تنفسی استفاده میشود. در این روش، یک سوراخ در ناحیه گردن بیمار ایجاد شده و لوله تنفسی از طریق این سوراخ به داخل بدن بیمار قرار میگیرد.
تراکستومی فلزی به دلیل قابلیت استفاده طولانی مدت، مقاومت بالا در برابر فشار، سختی و ثبات بیشتر نسبت به لولههای تنفسی پلاستیکی، برای بیمارانی که به طور دائمی به یک لوله تنفسی نیاز دارند، مناسب است. همچنین، به دلیل اینکه لوله تنفسی فلزی درون بدن بیمار قرار دارد، این روش به بیماران امکان میدهد که برخی از کارهای روزمره خود را انجام دهند.
استفاده از لوله تنفسی فلزی در تراکستومی فلزی، باعث کاهش خطر عفونت و ریزش لوله تنفسی میشود. همچنین، این روش به دلیل پایداری بیشتر، در مواردی که بیماران نیاز به تنفس مکثی دارند، موثرتر است.
به هر حال، باید توجه داشت که تراکستومی فلزی ممکن است با برخی مشکلات همراه باشد، از جمله حساسیت به فلزات، خونریزی، عفونت و… بنابراین، پیش از انجام این روش، باید با پزشک معالج خود مشورت کرده و در مورد مزایا و معایب آن صحبت کرد.
چه مشکلاتی ممکن است در تراکستومی فلزی رخ دهد؟
تراکستومی فلزی ممکن است با برخی مشکلات همراه باشد، که میتوان به عنوان مثال عفونت، خونریزی، جراحات دوباره، حساسیت به فلزات و یا خطر ایجاد تنگی تنفسی در صورت انسداد لوله تنفسی اشاره کرد. در ادامه به توضیح هر یک از این مشکلات پرداخته میشود:
– عفونت: یکی از مشکلات شایع در تراکستومی فلزی، عفونت است. عفونت میتواند باعث التهاب و سایر علائم شدیدی شود که میتواند به سلامتی بیمار آسیب برساند. این مشکل میتواند با استفاده از داروهای ضد عفونی و مراقبتهای مناسب قابل پیشگیری باشد.
– خونریزی: در برخی موارد، ممکن است خونریزی در ناحیه تراکستومی فلزی رخ دهد. این مشکل ممکن است به علت ضعف عروق ناحیه تراکستومی باشد. در صورتی که خونریزی شدید باشد باید به زودی به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
– جراحات دوباره: بعضی از بیماران ممکن است نیاز به جراحی دوباره در ناحیه تراکستومی فلزی داشته باشند، به عنوان مثال برای جایگزینی لوله تنفسی فلزی با یک لوله تنفسی پلاستیکی جدید.
– حساسیت به فلزات: بعضی از بیماران ممکن است حساسیت به فلزات داشته باشند و در صورت استفاده از لوله تنفسی فلزی، علائمی مانند خارش، تورم و قرمزی در ناحیه تراکستومی ایجاد شود.
– خطر ایجاد تنگی تنفسی: در صورتی که لوله تنفسی فلزی انسداد شود، بیمار ممکن است با مشکلات تنفسی روبرو شود. این مشکل میتواند به علت تجمع افراطی انتقال یافته به داخل لوله تنفسی باشد. برای جلوگیری از این مشکل، باید لوله تنفسی فلزی همیشه در حالت پاک و سالم نگهداشته شود و بیمار باید به طور دورهای بررسی شود تا این مشکل رخ ندهد.

نتیجه
اگرچه تراکوستومی می تواند نجات دهنده باشد، اما درک این نکته مهم است که انجام آن خطراتی دارد. در صورت عدم مراقبت یا نگهداری مناسب، عوارضی مانند عفونت، انسداد و انسداد لوله و جابجایی تصادفی ممکن است رخ دهد.
علاوه بر این، افرادی که تراکستومی انجام داده اند ممکن است به دلیل اختلال تارهای صوتی ناشی از جراحی، در صحبت کردن دچار مشکل شوند.
با وجود این مسائل بالقوه، تراکستومی منبع ارزشمندی از حمایت و دسترسی به مراقبت های تنفسی برای افراد نیازمند است.
آنها آزادی حرکت را افزایش می دهند در حالی که هنوز در صورت لزوم کمک تنفسی را ارائه می دهند. آنها به بیماران مبتلا به اختلالات عصبی امکان کنترل بیشتری بر قابلیت های ارتباطی خود می دهند و به افرادی که با تهویه طولانی مدت زندگی می کنند استقلال بیشتری در مدیریت نیازهای مراقبت های بهداشتی خود می دهند.
با آموزش صحیح در مورد نحوه استفاده و نگهداری صحیح لوله های خود، کسانی که تحت این روش قرار گرفته اند می توانند علی رغم مشکلاتی که در طول مسیر با آن مواجه می شوند، به طور کلی از کیفیت زندگی بهتری برخوردار شوند.