زخم بستر چیست؟
زخم بستر یا Bedsore اغلب برای بیمارانی که تحرک ندارند اتفاق می‌افتد.
در صورتی که فردی برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت استراحت کند در این وضعیت ممکن است فرد دچار زخم بستر شود.
اگرچه زخم بستر در اغلب موارد در افراد مسن اتفاق می‌افتد اما به سن خاصی مرتبط نیست.
این نوع زخم‌ها به طور معمول در مناطقی از بدن که تحت فشار قرار می‌گیرند، مانند ساق پا، پشت کمر، زانو و سینه، شکل می‌گیرند.
تشخیص زخم بستر:
پزشک شما احتمالاً پوست شما را به دقت بررسی می‌کند تا تصمیم بگیرد که آیا زخم بستر دارید یا خیر و سپس آنرا بر اساس ظاهر آن مرحله بندی می‌کنند.
مرحله بندی به تعیین بهترین درمان برای شما کمک می‌کند.
همچنین ممکن است پزشک آزمایش‌های خاصی را برای بررسی عفونت‌ها تجویز کند مانند:
- آزمایش خون
- بیوپسی
- ام آر آی
علائم زخم بستر:
- ورم
- عفونت
- تخلیه چرک مانند
- دون دون شدن پوست
- مناطق حساس به لمس
- پوسته پوسته شدن پوست
- تغییرات غیرعادی در رنگ پوست یا بافت
- منطقه‌ای از پوست که در لمس سردتر یا گرم‌تر از مناطق دیگر است.
علت زخم بستر چیست؟
زخم بستر زمانی ایجاد می‌شود که خونرسانی به پوست برای بیش از ۲ تا ۳ ساعت قطع شود.
در این صورت با آسیبی که به پوست وارد می‌شود، ابتدا ناحیه مورد نظر کمی قرمز و دردناک می‌شود و هنوز آثار زخم نمایان نیست.
این زخم وقتی پیشرفت می‌کند در نهایت ممکن است به رنگ بنفش (کبود) مشاهده شود.
در صورت عدم درمان زخم بستر، پوست ممکن است باز شده و حالت عفونی پیدا کند.
شناسایی زخم‌های فشاری در مراحل اولیه، درمان را بهبود می‌بخشد و خطر عوارض را کاهش می‌دهد و جابجایی مکرر بیماران برای جلوگیری از زخم‌های فشاری ضروری است.
فشار: فشار ثابت در هر بخشی از بدن شما می‌تواند خونرسانی به بافت‌ها را کاهش‌دهد.
جریان خون برای انتقال اکسیژن و سایر مواد مغذی به بافت‌ها ضروری است.
قطع جریان خون بیش از ۳ ساعت باعث آسیب پوست و بافت‌های مجاور و در نهایت مرگ سلولی می‌شود.
برای افراد با محدودیت حرکت، این نوع فشار در مناطقی از پوست روی استخوان که به طور کامل با عضلات یا چربی پوشیده نشده‌اند مانند:
ستون فقرات، دنبالچه، کمربند شانه‌ای، باسن، پاشنه و آرنج، اتفاق می‌افتد.
اصطکاک: هنگامی رخ می‌دهد که پوست بر روی لباس یا ملافه کشیده‌شود که می‌تواند پوست شکننده را آسیب‌پذیرتر کند، به خصوص اگر پوست مرطوب نیز باشد.
تنش برشی: زمانی رخ می‌دهد که دو سطح در جهت مخالف یکدیگر حرکت کنند.
به عنوان مثال، هنگامی که سر یک تخت بالا برده شده و شیبدار است، شما می‌توانید به پایین سر بخورید.
همانطور که دنبالچه به پایین حرکت می‌کند، پوست مجاور استخوان ممکن است در جای خود بماند (به نوعی در جهت مخالف یکدیگر حرکت می‌کنند.
مدیریت و درمان زخم بستر:
- فشار را کاهش دهید
شما می‌توانید با تغییر مداوم وضعیت بیمار به درمان زخم او و جلوگیری از ایجاد زخم‌های فشاری جدید کمک کنید.
همچنین بهتر است پدهای فوم یا بالش مخصوصی زیر نواحی آسیب دیده بگذارید. - زخم را تمیز کنید
زخم‌های ساده و جزئی را با آب و صابون به آرامی بشویید.
برای زخم‌های باز بهتر است به کمک محلول نمکی و تعویض پانسمان محل آسیب دیده را تمیز نگه دارید. - پانسمان‌ها را تعویض کنید
پانسمان می‌تواند از زخم بستر محافظت کند و روند بهبودی آن را تسریع ببخشد.
بنابراین بهتر است بر اساس توصیه پزشک بانداژ مناسبی را برای پانسمان انتخاب کنید. - کرم‌های موضعی را فراموش نکنید
این کرم‌ها خاصیت ضدباکتری داشته و با عفونت مبارزه می‌کنند.
از طرفی کرم‌های موضعی می‌توانند موجب بهبود پوست آسیب دیده شوند و به محافظت از آن بپردازند. - بی‌اختیاری بیمار را رفع کنید
برای این کار حتما از پاک‌کننده‌ها، کرم‌های مانع شونده، پدهای مخصوص بی‌اختیاری استفاده کنید.
همچنین می‌توانید از راه‌کارهای مدیریت مدفوع مخصوص بیماران کمک بگیرید. - بافت مرده را بردارید
در این مواقع پزشک دستور انجام دبریدمان یا همان برداشتن و حذف بخشی از بافت مرده را می‌دهد.
این راه‌کار یکی از مهمترین روش‌های مدیریت و درمان زخم بستر است که موجب بهبود حال بیمار خواهد شد.
در واقع با روش درمانی بریدمان زخم مزمن (طولانی مدت) به زخم حاد (کوتاه مدت) تبدیل می‌شود.
پیشگیری از زخم بستر:
موقعیت بیمار را به‌طور مکرر ( بین هر 15 دقیقه تا 2 ساعت) متناسب با نیاز بیمار تغییر دهید.
پوست نواحی حساس را هر روز بررسی کنید.
پوست قسمت‌های حساس بدن را تمیز و خشک نگه دارید.
تغذیه بیمار را بر اساس رژیم غذایی مناسب و درستی برنامه‌ریزی کنید.
مصرف سیگار و هر نوع عوامل دودزا را برای بیماران بستری ممنوع کنید.
به‌منظور گردش خون درست در بدن حتما تمرینات مناسبی را به‌خصوص برای بیماران بستری شده انجام دهید.
از وارد شدن فشارهای مداوم بر قسمت‌های استخوانی بدن جلوگیری کنید.
از فوم و بالش مخصوص برای بیماران بستری شده استفاده کنید تا هنگام چرخاندن آن‌ها در رختخواب فشار شدیدی به نواحی استخوانی بدن وارد نشود.
عوارض زخم بستر:
در صورتی که برای درمان زخم بستر به موقع اقدام نشود عوارض و مشکلات زیادی برای فرد ایجاد می‌شود
سلولیت از عوارضی می‌باشد که با عفونت پوست همراه است این عارضه برای زخم‌های فشاری بسیار شایع می‌باشد و علائمی مانند قرمزی تورم گرما و… دارد.
عفونت استخوانی و مفصلی در اثر زخم عملکرد این بخش‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد و فرد را با مشکلات زیادی مواجه می‌کند
در موارد بسیار نادر زخم بستر به سپسیس تبدیل می‌شود.
بدترین عارضه زخم بستر که در صورت عدم درمان این زخم ایجاد می‌شود سرطان است.
